Welkom bij
Moderne landbouw
!
Door gewassen te telen in voedselboslagen kun je veel voeding produceren met weinig werk.
Een conventionele tuin vereist elk jaar tonnen tijd en arbeid om hem in topconditie te houden.
Je moet elk voorjaar de grond omdraaien, constant onkruid verwijderen en voorkomen dat gras zich in je tuinbedden verspreidt.
Mogelijk moet u ook elk jaar kunstmest toevoegen en zelfs pesticiden of andere chemicaliën sproeien.
Daarentegen kan een voedselbos dat is samengesteld uit goed ontworpen lagen veel van dat werk en externe input wegnemen.
Maar de meeste mensen worden niet geleerd over voedselbossen of hoe ze de verschillende soorten planten die ze willen laten groeien in lagen kunnen leggen.
Aan het einde van dit artikel ken je de verschillende voedselboslagen. Plus hoe je je eigen voedselbos plant.
Een voedselbos is een duurzame manier om plantaardig voedsel te produceren dat minimaal onderhoud vereist. Het bootst een natuurlijke bosomgeving na door verschillende bomen, struiken, wijnstokken, kruiden en meer op te nemen.
Soms wordt een voedselbos ook wel een bostuin genoemd.
Denk aan een keer dat je ging wandelen in een bos. Stel je nu voor dat elke plant om je heen eetbaar was. Dat is eigenlijk wat een voedselbos probeert te bereiken.
Net als bossen in de natuur, heeft het voedselbos of de bostuin geen mens nodig om te bemesten, onkruid te wieden of ongedierte te bestrijden. Het is een volledig gesloten ecosysteem dat zo is ontworpen dat het bijna alles zelf kan regelen.
Permacultuur heeft alles te maken met het benaderen van landbeheer op manieren die meer in overeenstemming zijn met de natuur.
Een monocultuurgewas is het meest uit de pas met de natuur en de landbouwpraktijk die het verst verwijderd is van permacultuur. Dit zou zoiets zijn als een heel veld met alleen maïs of sojabonen
Daarentegen kunnen we zeggen dat voedselbossen en bostuinen enkele van de landbeheerstrategieën zijn die het dichtst in de buurt komen van hoe planten in de natuur groeien. Uiteraard is de verbinding en overlap tussen voedselboslagen en een permacultuurtuin erg groot.
Voedselbossen helpen bij het bereiken van veel doelen van permacultuur, zoals regeneratieve landbouw en het creëren van een veerkrachtiger stuk land.
Door te kijken hoe bossen groeien en zichzelf in de natuur handhaven, kunnen we het algemene patroon kopiëren en toepassen op hoe we voedsel verbouwen. Eigenlijk creëren we een nieuw type bos. Een bos waar bijna alle planten planten zijn die mensen kunnen gebruiken als voedsel of waar ze op een andere manier van kunnen profiteren.
Dus misschien ruilen we eikenbomen voor fruit- of notenbomen. Of varens kunnen worden vervangen door meerjarige kruiden. Maar de algemene structuur en natuurlijke lagen van het bos blijven hetzelfde.
Voedselbossen gebruiken voornamelijk meerjarige planten die niet elk jaar de grond nodig hebben om te worden bewerkt of verstoord. Planten sterven van nature af in de winter en hun bladeren brengen voedingsstoffen terug naar de bodem. Het is veel meer een gesloten systeem dan een moderne tuin.
Omdat voedselbossen lagen bomen en struiken bevatten, bieden ze ook een thuis aan een breed scala aan dieren en nuttige insecten. Er is veel meer leven dan wat je zou vinden in een jaarlijkse moestuin.
Al deze biodiversiteit ondersteunt ook het permacultuurtuinconcept van gilden. Een gilde is een groep van wederzijds voordelige soorten die een groter ecosysteem vormen. Een voedselbos is echt meer dan de som der delen.
Lees zeker ons artikel Hoe een permacultuur-achtertuin te ontwerpen:stapsgewijze instructies voor een uitgebreide uitleg van de 12 principes van permacultuur.
Er zijn traditioneel 7 lagen voedselbos. Hoewel we hier bij GroCycle grote fan zijn van schimmels, voegen we ook graag een achtste mycelium- of schimmellaag toe.
Hieronder staan de lagen van een voedselbos.
Dit is de grootste overkoepelende laag van een voedselbos. Het bestaat uit bomen die doorgaans ongeveer 9 meter hoog zijn of meer als ze volgroeid zijn.
Het kan soorten grotere notenbomen bevatten, zoals walnoot. Of stikstofbindende soorten zoals sprinkhaan. Sommige voedselbossen bevatten mogelijk ook houtsoorten zoals eiken of dennen die niet per se eetbaar zijn.
Afhankelijk van de grootte van je voedselbos, heb je misschien geen ruimte om bomen van deze grootte op te nemen. In feite, tenzij je hectares land hebt, zul je deze laag waarschijnlijk niet opnemen in je voedseltuin.
Bomen in de onderluifel zijn ongeveer 3 tot 9 meter hoog als ze volgroeid zijn.
Zoals hierboven vermeld, als je een voedselbos probeert te creëren in een achtertuin of iets van vergelijkbare grootte, zal dit waarschijnlijk de bovenste laag van je voedselbos zijn. Het is misschien niet mogelijk om hogere bomen op te nemen zonder al het andere te verduisteren.
Deze voedselboslaag bevat meestal fruitbomen zoals appel, peer, kers of abrikoos. Deze bomen zullen fungeren als de bladerlaag van het bos als grotere bomen niet haalbaar zijn.
Als uw focus meer ligt op het planten van bomen dan op wat dan ook, ons artikel Hoe maak je een permacultuurboomgaard staat vol met geweldige informatie.
Heesters zijn vaste planten die groter zijn dan de meeste kruidachtige gewassen, maar niet zo groot worden als bomen.
Planten in deze laag zijn tot 3 meter hoog. Het omvat dingen als bosbessen, frambozen, aalbessen of vrijwel elke soort bessenstruik. Ook kleinere notensoorten vallen onder deze laag. Evenals geneeskrachtige planten zoals vlierbessen, toverhazelaar, roos of meidoorn.
In alle bovenstaande lagen zullen bomen en struiken in de winter hun bladeren verliezen, maar hun takken en algehele structuur blijven intact.
Planten in de kruidlaag en daaronder zijn verschillend omdat ze de dikke houtachtige stengels van bomen en struiken missen. Elke winter sterven ze volledig af en groeien ze in het voorjaar weer aan.
Eetbare planten in de kruidlaag zijn onder andere asperges, knoflook, boerenkool, rabarber en mierikswortel. In feite is dit de laag waar je de meeste groenten zult vinden die je normaal gesproken zou verwachten in een achtertuin.
In de kruidlaag groeien ook de meeste keukenkruiden zoals basilicum, peterselie, koriander en tijm. Evenals geneeskrachtige kruiden zoals kamille, echinacea, valeriaan en sint-janskruid.
De bodembedekker of klimplantlaag bevat planten die dichter bij de grond groeien dan die in de kruidachtige laag. Ze zijn over het algemeen toleranter voor schaduw en vullen extra ruimtes op waar kruidachtige planten nog niet zijn doorgedrongen.
Bodembedekkende planten kunnen ook verdragen dat er een beetje op wordt getrapt. Ze kunnen dus een geweldig alternatief zijn voor kale paden of looppaden in je voedselbos. Planten in deze laag fungeren ook als een levende mulch om onkruid op afstand te houden.
Sommige eetbare bodembedekkers zijn onder andere groene munt (of elke soort munt), kruipende tijm, wintergroen, Oost-Indische kers, kruipende rozemarijn, aardbeien, oregano en zuring.
Over het algemeen kun je alles dat een wortelgewas produceert beschouwen als onderdeel van de ondergrondse laag in een voedselbos.
Natuurlijk groeien deze planten niet alleen onder de grond. Dus ook hier is er vaak veel crossover met planten in de kruidachtige of bodembedekkende laag.
Alliums zoals ui, knoflook, prei, lente-uitjes of hellingen zijn een familie van veel voorkomende ondergrondse gewassen.
Artisjok van Jeruzalem is een zeer winterharde plant afkomstig uit Noord-Amerika, die eetbare knollen onder de grond groeit, evenals kleine zonnebloemachtige bloemen om bestuivers aan te trekken.
Zelfs sommige bloemsoorten zoals dahlia en lelie maken deel uit van de ondergrondse laag. Ze produceren zetmeelrijke knollen die kunnen worden gebruikt als groente of gedroogd en vermalen tot meel.
Medicinale wortels zoals ginseng en gember worden ook opgenomen in deze laag van je voedselbos.
Deze voedselboslaag omvat alle klim- of wijnplanten.
Je kunt deze laag zien als een ladder die alle andere ladders met elkaar verbindt. Wijnstokken kunnen helemaal van de grondlaag tot de toppen van boomkruinen groeien.
Omdat deze planten je bestaande hogere lagen als hekjes gebruiken, voegt het een extra productiviteitslaag toe aan je voedselbos. Zorg er wel voor dat je geen soorten selecteert die kleinere planten zullen verstikken.
De meest voor de hand liggende keuze voor een wijnstok is druiven. Maar ook bonen, komkommers en andere gewassen kunnen profiteren van het klimmen in bomen en struiken. Zelfs tomaten zijn een welkome aanvulling op deze laag, aangezien sommige variëteiten een hoogte van twee meter of meer kunnen bereiken.
Probeer in een warmer klimaat passievrucht, chayote of kiwi.
We vinden het nalatig om paddenstoelen en schimmels geen eigen laag te geven in een voedselbos of bostuin.
Elk natuurlijk bos heeft een bodem vol mycelium. In en rond de wortels van planten kunnen verschillende soorten schimmels leven. De meeste hiervan staan bekend als mycorrhiza-schimmels en leven in een symbiotische relatie met andere planten in het bos.
De myceliumlaag kan planten juist helpen om een sterker wortelstelsel te creëren en gezonder te groeien. Het myceliumnetwerk van schimmels helpt bij het transporteren van vocht en voedingsstoffen door verschillende delen van het bos.
Behalve dat het de andere lagen van het voedselbos ten goede komt, kan de schimmellaag ook voor de mens smakelijke eetbare paddenstoelen produceren.
Voor boeren of tuinders die nieuw zijn in het kweken van paddenstoelen, zijn er drie soorten die we het meest aanbevelen. Dit zijn oester-, shiitake- en wijndoppaddestoelen.
Eenmaal gevestigd, zouden deze paddenstoelen een natuurlijk onderdeel van uw voedselbos moeten worden dat jaar na jaar blijft terugkomen.
Meer ervaren of avontuurlijke kwekers kunnen proberen andere paddenstoelensoorten zoals morielje, reishi of leeuwenmanen in hun voedselbos te introduceren.
Bekijk onze artikelen Hoe je buiten paddenstoelen kweekt met een paddenstoelenbed en Paddenstoelen kweken op boomstammen:de ultieme gids voor een aantal geweldige manieren om een myceliumlaag aan je voedselbos toe te voegen.
Een voedselbos is niet zoals een jaarlijks tuinbed waar je elk seizoen kunt wisselen wat je kweekt. Sommige soorten die je plant, zullen waarschijnlijk nog tientallen jaren in het voedselbos blijven.
Daarom is het de moeite waard om de tijd te nemen om je voedselbos van tevoren te plannen, in plaats van er lukraak aan te komen.
Hier zijn enkele basisstappen die u moet nemen bij het plannen van uw voedselbos.
Mensen kweken voedselbossen om allerlei verschillende redenen.
Misschien wilt u uw bostuin aanleggen om het gebied weer in een meer natuurlijke staat te brengen. Misschien ben je geïnteresseerd in het verbouwen van meer gezond voedsel voor jou en je gezin.
Andere mensen hebben doelen zoals een bedrijf verdienen of zelfredzamer worden voor hun voedselbehoeften.
Verschillende doelen zullen bepalen wat voor soort gewassen je in je bos moet verbouwen.
Een van de eerste stappen bij het creëren van een permacultuurtuin is om jezelf vertrouwd te maken met wat er al om je heen bestaat. Hoe ziet het terrein van het gebied eruit? Welke soorten insecten en roofdieren zijn er al? Hoe beweegt het water en wordt het afgevoerd op het terrein?
U kunt ook gaan wandelen in de nabijgelegen bossen. Als u ziet welke planten van nature gedijen in uw klimaat en bodemgesteldheid, krijgt u een goed idee van welke gewassen het het beste doen in uw voedselbos.
Als alle bossen in de buurt wilde appels, kersen en rozenbottels hebben, moet je dat zien als een indicatie van wat je gaat verbouwen. Door inheemse soorten op te nemen die al in uw omgeving gedijen, vergroot u uw kansen op succes.
Voedselbossen bieden veel flexibiliteit met wat je erin kunt verbouwen. Ideaal zijn echter vaste planten die jaar na jaar terugkomen (of in ieder geval zelf opnieuw inzaaien). Je wilt niet elk jaar gewassen in het kreupelhout planten.
Vind online een lijst met voedselbos- of permacultuurtuingewassen en kijk welke u het meest aanspreken. We raden aan om je te concentreren op de planten die je het leukst vindt om te eten.
Het heeft niet veel zin om een hoop rabarber of artisjokken te kweken als je ze niet graag eet of als je geen recepten hebt om ze in te gebruiken.
Bij het opzetten van uw voedselboslagen, wilt u dat er minimaal 100 vierkante voet beschikbaar is op een locatie die veel zonlicht krijgt. Als je minder doet, heb je zelfs moeite om een enkele fruitboom voor je onderluifel te plaatsen.
We raden ook aan om met een handzaam formaat te beginnen, zelfs als je voldoende ruimte hebt om mee te werken. Hoewel een voedselbos meerdere hectaren kan beslaan, is het het beste om dingen op kleinere schaal goed te doen en vervolgens uit te breiden.
Vooral als het gaat om het opgraven, verplaatsen of vervangen van bomen, is het een stuk eenvoudiger om het de eerste keer goed te doen.
Voordat je je voedselbos gaat planten, wil je natuurlijk al het gras, onkruid of andere huidige vegetatie verwijderen.
Voor grote grasvelden kan het de moeite waard zijn om een graszodensnijder te gebruiken om gemakkelijk al het gras en de wortels te verwijderen.
In onkruidrijke grond kun je mulch vellen door meerdere lagen karton toe te voegen om te voorkomen dat onkruid zonlicht krijgt. Leg er dan een dikke laag mulch op. Na verloop van tijd zal het karton in de grond composteren.
Voor een nieuw voedselbos hoef je niet de grond te bewerken of bedden te vormen zoals bij een moestuin.
Als uw gebied zeer zanderige of zware kleigrond heeft, wilt u dit misschien met compost aanpassen voordat u gaat planten. Anders kun je voor elke plant eenvoudig gaten graven en in de grond stoppen. Als u in het gebied kartonmulch gebruikt, kunt u gaten maken in het karton waar u wilt planten.
Omdat een voedselbos meerdere lagen en hoogtes van planten heeft, is het belangrijk hoe je ze bestelt. Als je ze verkeerd plaatst, zullen grotere planten de kleinere volledig verduisteren.
Richt je voedselbos indien mogelijk zo dat je grootste soort zich in het noorden bevindt. Werk geleidelijk aan steeds kleinere soorten, met de kleinste gewassen aan de zuidkant van het voedselbos.
Dit zal uw kleinere gewassen helpen om voldoende licht te krijgen. Vooral tijdens het einde van de lente en de herfst, wanneer de dagen korter zijn.
Sommige planten zijn voldoende schaduwtolerant zodat ze overal in uw voedselbos kunnen worden neergezet. Vergeet niet om ook wat paddenstoelen toe te voegen aan het meest schaduwrijke deel van je bostuin.
De grotere bomen van uw voedselbos zullen enkele jaren nodig hebben om te groeien. Tijdens die eerste vroege jaren kun je misschien profiteren van het extra zonlicht om wat eenjarige groenten te telen. Tenminste totdat ze het gebied gaan verduisteren.
Op zoek naar een basisgids om u op weg te helpen?
We doorlopen het stapsgewijze proces om een voedselbos te creëren in ons artikel Hoe een permacultuurvoedselbos, bostuin of bosboerderij te creëren .
Het artikel biedt ook een meer diepgaande lijst van voorgestelde voedselbosgewassen om op te nemen in elk van de 8 delen van uw voedselbos. Bovendien beantwoordt het ook enkele veelgestelde vragen.
Benieuwd naar echte voorbeelden van voedselbossen? Bekijk deze. Als je in de buurt van een van hen woont, wil je misschien zelfs langskomen om ze persoonlijk te analyseren.
Het Beacon Food Forest, gelegen in Seattle, Washington, VS, is een gemeenschapsproject met als doel het bouwen van rechtvaardige voedselsystemen voor alle mensen.
Door het gebruik van permacultuurontwerpprincipes en agroforestry is het project erin geslaagd een veerkrachtig en divers eetbaar landschap te creëren.
Deze boomgaard in Toronto, Canada, is de eerste gemeenschapsboomgaard van de stad in een openbaar park. Vrijwilligers helpen bij het mulchen, snoeien en onderhouden van de boomgaard. Elk jaar wordt het fruit van de bomen geoogst en door vrijwilligers genuttigd, en gedeeld met de gemeenschap.
The Orchard Project is de enige nationale liefdadigheidsinstelling in het VK die zich toelegt op het creëren en herstellen van gemeenschapsboomgaarden. Ze werken samen met gemeenschapsgroepen in heel Engeland en Schotland om nieuwe boomgaarden te helpen ontwerpen en om verwaarloosde historische boomgaarden te herstellen.
Hun doel is om uiteindelijk in elke stad en elk dorp in het hele land boomgaarden te hebben die door de gemeenschap worden beheerd.
Hoewel hij zelf geen voedselbos heeft, is Justin Rhodes een boer die de wereld rondreist en in zijn YouTube-video's verschillende boerderijen, permacultuurprojecten en voedselbossen laat zien.
Hier is een video die een voedselbos documenteert dat is aangelegd door universiteitsstudenten in Florida. Zoek ook naar 'voedselbos' op zijn kanaal voor andere geweldige voorbeelden.
Zoals met alles, hebben voedselbossen voor- en nadelen. We zijn van mening dat de voordelen van hen zwaar opwegen tegen de nadelen. Het is echter nog steeds de moeite waard om de nadelen te overwegen voordat u uw eigen voedseltuin maakt.
Voedselboslagen proberen de structuur van een natuurlijk bos na te bootsen dat je in het wild zou vinden. Het belangrijkste verschil is dat ze zijn aangepast om de soorten op te nemen die nuttig zijn voor de mens. De focus ligt voor het grootste deel op eetbare en geneeskrachtige planten.
Elke laag van een voedselbos speelt zijn eigen belangrijke rol. Wanneer je een eigen voedselbos ontwerpt, zorg er dan voor dat je soorten uit elke laag opneemt. Op die manier krijg je het meest veerkrachtige en zelfvoorzienende voedselbos.
Bezoek onze permacultuur Resource Hub voor meer informatie over duurzame voedselproductie en de verschillende beschikbare opties.
