Basisbeginselen 101

In het koele, vochtige, donkere seizoen van de late herfst tot het vroege voorjaar groeit er niet veel buiten. Zelfs planten onder stolpbescherming of in de kas zullen groeien - langzaam, worstelend om de lage lichtniveaus om te zetten in bruikbare energie voor vegetatieve groei. Dit is de juiste tijd van het jaar om bodemkunde te studeren en na te denken over hoe je de tuingrond kunt verbeteren voordat in de lente nieuwe zaden worden gezaaid of transplantaties plaatsvinden.

Er zijn vier centrale zaken die een beter begrip geven van tuingrond en hoe deze verbeterd kan worden:Bodemstructuur, bodemcomponenten, bodemleven en bodem-pH. Tuinders (en boeren) zullen er baat bij hebben deze vier factoren afzonderlijk en in harmonie met elkaar te overwegen.

Bodemstructuur
Dit verwijst naar de verhouding van deeltjes waaruit de bodem zelf bestaat. Ze kunnen zand, slib of klei zijn. De grootte van deze kleine deeltjes dicteert fysieke aspecten van de bodem, zoals drainage, verdichting en porositeit. Zand bestaat uit relatief grote deeltjes, ook al is het zo fijn als tafelsuiker of zout. Zand is in wezen vermalen gesteente en kan uit een aantal verschillende mineralen bestaan. Omdat zanddeeltjes relatief groot zijn, zijn de ruimtes ertussen ook groot, waardoor water de neiging heeft om er vrij snel doorheen te stromen. Door de grote omvang van zanddeeltjes bewegen ze ook niet zo veel binnen de bodemstructuur.

Slibdeeltjes, zoals zand, zijn het resultaat van mechanische maalwerking, maar ze zijn veel kleiner dan zandkorrels. Denk aan fijngemalen bloem in vergelijking met grof zout bij het vergelijken van slib met zand. Slib is zo fijn van structuur dat het vrij gemakkelijk door de grond kan spoelen. Het levert een belangrijke bijdrage aan het vermogen van de bodem om samen te klonteren of aggregaten te vormen.

Kleideeltjes zijn plat en plaatachtig. In tegenstelling tot zand en slib is klei het resultaat van een chemische werking, aangezien mineralen worden afgesleten door water en zuren in de bodem. Kleideeltjes kunnen wel 1000 keer kleiner zijn dan zanddeeltjes, daarom heeft pure klei zo'n unieke, plastische textuur. Het klontert zo goed samen dat kleigronden een zeer slechte porositeit en drainage kunnen hebben.

Dus als bodemexperts de textuur van de bodem bespreken, is het het bereik van zandgrond tot kleigrond waar ze het over hebben. De term 'leem' wordt gebruikt om het ideale bereik van bodemtextuur te beschrijven en bestaat uit 40% zand, 40% slib en 20% klei. Het klontert samen en houdt vocht goed vast, en het breekt gemakkelijk af als het droog is, in plaats van hard en opeengepakt te worden. Goede leem bevat deeltjes in zoveel verschillende groottes dat de ruimtes ertussen ook gevarieerd zijn, en dit is goed voor de porositeit.

Bodemcomponenten
De vier componenten van de bodem spelen een heel andere rol dan de gezondheid van de bodem zelf. Mineralen (die zand-, slib- en kleideeltjes) vormen ongeveer 45% van de totale grondmassa. Van dit percentage bestaat bijna 90% uit de elementen silica, ijzer, zuurstof en aluminium. Mineralen spelen vooral een fysieke rol bij de gezondheid van de bodem.

Water en lucht zijn beide aanwezig in de bodem en nemen elk ongeveer 25% van de massa van de bodem voor hun rekening. Water en lucht werken samen met de minerale componenten van de bodem op een manier die de drainage, beluchting, verdichting en porositeit beïnvloedt. Dit zijn belangrijke factoren bij het kweken van planten, omdat de wortels van alle planten gemakkelijk in de bodem moeten doordringen, minerale voedingsstoffen moeten opnemen, water moeten opnemen en gassen moeten uitwisselen. Bodemorganismen zijn, zoals we zullen zien, ook afhankelijk van de wisselende hoeveelheden water en lucht die in de bodem aanwezig zijn.

De overige 5% van de grondmassa bestaat uit organische stof en humus. Tuinders definiëren organisch materiaal als elk dood plantaardig of dierlijk materiaal dat aan de grond wordt toegevoegd. Het bestaat meestal uit compost, dierlijke mest of gewassen die het vorige seizoen zijn geplant en vervolgens zijn bewerkt. Organische stof voedt bodemorganismen en voedt het 'leven' van een levende, gezonde bodem. Als het eenmaal is afgebroken en de voedingsstoffen door planten en micro-organismen worden geconsumeerd, wordt het humus. Humus voegt volume toe aan de bodem en maakt het die rijke, donkere kleur - waardoor de bodem meer warmte kan opnemen en vasthouden, waardoor het hele systeem gedijt.

Bodemleven
Het hierboven genoemde "leven" van levende grond is de sleutel tot het succes van biologische teelt. Een gezonde bodem zou, zoals een auteur zijn boek over dit onderwerp noemde, 'vol microben moeten zijn'. Sommige bodemorganismen zijn ook in verbazingwekkende aantallen aanwezig. Kijk naar de aanwezigheid van verschillende bodemorganismen in kilo's per hectare gezonde grond:

Protozoa – 100 tot 200 lbs/acre

Actinomyceten – 800 tot 1500 lbs/acre

Algen – 200 tot 500 lbs/acre

Bacteriën – 100 tot 2000 lbs/acre

Schimmels – 1500 tot 2000 lbs/acre

Regenwormen – Tot 900 lbs/acre

Zelfs als je je niet wilt voorstellen hoe 900 lbs regenwormen eruit zien, spelen zij en hun mede-organismen een fundamentele rol in de gezondheid van de bodem. Elk van deze verschillende soorten bodemleven zorgt ervoor dat de voedingsstoffen in de organische stof worden afgebroken tot vormen die toegankelijk zijn voor planten. Sommige, zoals bacteriën, kunnen meerdere rollen spelen en werken om atmosferische stikstof in de bodem te fixeren. Anderen, zoals regenwormen, spelen een fysieke rol in de gezondheid van de bodem door de grond te keren, net zoals we zouden doen met een vork. Ze komen naar de oppervlakte om zich te voeden en slepen al die voedingsstoffen naar het bodemsubstraat waar ze kunnen worden bereikt door de wortels van planten, of op andere manieren worden omgezet door de verschillende microben die op verschillende diepten voorkomen.

Het leveren van organische stof aan de bodem (letterlijk het leven dat erin leeft voeden) is de centrale pijler van biologisch tuinieren. Bodem met een divers en functionerend leven erin is van nature voedzamer voor de planten die we kweken. Het proces van het kweken van planten is er een van voedingsstoffen uit de grond te halen, zodat wij er op hun beurt van kunnen genieten als voedsel. Biologische telers hebben dus een constante haast om meer organisch materiaal in die grond te duwen.

PH van de bodem
Dit is de laatste overweging van bodemgezondheid, en het heeft meer te maken met scheikunde dan met biologie. De afkorting pH is een afkorting voor "potentiële waterstof". Als water door regen of irrigatie de bodem binnendringt, worden de moleculen onderdeel van een chemische soep. pH meet de verhouding van positief geladen waterstofionen tot negatief geladen hydroxylionen. Sommige watermoleculen vormen oplossingen met mineralen in de bodem en creëren nieuwe verbindingen, en andere binden zich met klei en humus, waardoor zure verbindingen ontstaan.

Zonder er diep op in te gaan, is het eindresultaat van deze chemische reacties een fluctuatie van zuurgraad of alkaliteit in de bodem. Bijna alle voedselplanten geven de voorkeur aan een neutrale grond - niet te zuur, niet te alkalisch. Het pH-bereik wordt gemeten van 1 (extreem zuur zoals maagzuur) tot 14 (extreem alkalisch zoals loog). 7,0 wordt beschouwd als de gulden middenweg van totale neutraliteit en gedestilleerd water heeft een pH-waarde van 7,0. Er zijn een aantal producten beschikbaar voor de hovenier om de pH van hun tuingrond te helpen bepalen.

Als de grond te zuur of te alkalisch is, komen de in de grond aanwezige voedingsstoffen minder goed beschikbaar voor planten. Tegelijkertijd zorgen deze extremen ervoor dat andere giftige elementen in de bodem meer beschikbaar komen. Bodem die routinematig verzadigd is met water, zoals de onze gedurende de winter in South Coastal British Columbia is, heeft de neiging om na verloop van tijd zuur te worden. Natte, zure grond brengt ook het bodemleven uit balans en stimuleert sommige anaërobe bacteriën, terwijl andere bodemdieren worden ontmoedigd. Als gevolg hiervan moeten we regelmatig actie ondernemen om de pH van onze lokale bodem te neutraliseren. Zie hieronder voor het tweede deel van dit artikel:Bodemaanpassingen en hoe ze te gebruiken.

Download onze grafieken over bodemkunde uit de Tuingids van 2018.