Voet- en klauwzeer

Mond- en klauwzeer (MKZ) is een ernstige en zeer besmettelijke virusziekte bij vee. Het heeft een aanzienlijke economische impact op de veestapel en verstoort daarmee de regionale en internationale handel in dieren en dierlijke producten. De ziekte treft runderen, varkens, schapen, geiten en andere evenhoevige herkauwers.

Dieren die intensief worden gehouden, zijn vatbaarder voor de ziekte dan traditionele rassen. De ziekte is zelden dodelijk bij volwassen dieren, maar er is vaak een hoge mortaliteit bij jonge dieren als gevolg van myocarditis of, wanneer het moederdier door de ziekte is geïnfecteerd.

MKZ wordt gekenmerkt door koorts en blaarachtige zweren op de tong en lippen, in de mond, op de spenen en tussen de hoeven. De ziekte veroorzaakt ernstige productieverliezen en hoewel de meerderheid van de getroffen dieren herstelt, laat de ziekte hen vaak verzwakt en verzwakt achter.

Het organisme dat MKZ veroorzaakt, is een aftovirus van de familie Picornaviridae. Er zijn zeven stammen (A, O, C, SAT1, SAT2, SAT3 en Asia1) die endemisch zijn in verschillende landen over de hele wereld. Elke stam heeft een specifiek vaccin nodig om immuniteit te bieden aan een gevaccineerd dier. (Kahn et al. 2005)

VERZENDEN EN VERSPREIDING :
MKZ wordt aangetroffen in alle excreties en secreties van geïnfecteerde dieren. Deze dieren ademen met name een grote hoeveelheid verneveld virus uit, dat andere dieren via de luchtwegen of orale routes kan infecteren.
Het virus kan tot 4 dagen in melk en sperma aanwezig zijn voordat het dier klinische ziekteverschijnselen vertoont.

Het belang van MKZ houdt verband met het gemak waarmee het virus zich kan verspreiden via een of meer van de volgende

• Geïnfecteerde dieren die pas in een kudde zijn geïntroduceerd (met virus in hun speeksel, melk, sperma, enz.);
• Verontreinigde hokken/gebouwen of verontreinigde transportvoertuigen voor dieren;
• Verontreinigde materialen zoals hooi, voer, water, melk of biologische producten;
• Verontreinigde kleding, schoeisel of uitrusting;
• Virus-geïnfecteerd vlees of andere besmette dierlijke producten (indien rauw of verkeerd gekookt aan dieren gevoerd);
• Geïnfecteerde aerosolen (verspreiding van virus vanuit een besmette woning via luchtstromen).
• Dieren die zijn hersteld van een infectie, kunnen soms het virus bij zich dragen en nieuwe uitbraken van de ziekte veroorzaken.

Klinische symptomen
De ernst van klinische symptomen hangt af van de virusstam, de blootstellingsdosis, de leeftijd en de diersoort en de immuniteit van de gastheer. De morbiditeit kan 100% bereiken bij gevoelige populaties.

De mortaliteit is over het algemeen laag bij volwassen dieren (1-5%), maar hoger bij jonge kalveren, lammeren en biggen (20% of hoger). De incubatietijd is 2-14 dagen.

Klinische symptomen kunnen variëren van licht of onopvallend tot ernstig:ze zijn ernstiger bij runderen en intensief gehouden varkens dan bij schapen en geiten.

Het typische klinische teken is het optreden van blaren (of blaasjes) op de neus, tong of lippen, in de mondholte, tussen de tenen, boven de hoeven, op de spenen en op drukpunten op de huid.

Gescheurde blaren kunnen leiden tot extreme kreupelheid en onwil om te bewegen of te eten. Meestal genezen blaren binnen 7 dagen (soms langer), maar complicaties, zoals secundaire bacteriële infectie van open blaren, kunnen ook optreden.

BEHANDELING, PREVENTIE EN CONTROLE
Er is geen specifieke behandeling voor MKZ. De conventionele methode voor de behandeling van geïnfecteerde dieren omvat voornamelijk het gebruik van antibiotica, flunixin meglumine en milde ontsmettingsmiddelen.

MKZ is traditioneel beheerd door het gebruik van een natuurlijke natriumcarbonaatoplossing voor het wassen van de laesies en andere gemeenschappen hebben honing en zelfs vingergierstmeel op de laesies aangebracht

Maatregelen die op bedrijfsniveau worden aanbevolen, zijn onder meer:

• controle over de toegang van mensen tot vee en uitrusting;
• gecontroleerde introductie van nieuwe dieren in bestaande kuddes;
• regelmatige reiniging en desinfectie van stallen, gebouwen, voertuigen en uitrusting;
• monitoring en rapportage van ziekte;
• Passende verwijdering van mest en dode karkassen